Çalışmalarıyla bir medeniyet perspektifi sundu: Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı

İSTANBUL (AA) - Cumhurbaşkanlığı 2021 Kültür Sanat Büyük Ödülü sahibi, bilim adamı, felsefeci, yazar Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı'nın vefatının üzerinden 2 yıl geçti.

Sabih Duralı ile Almanya'da tanışarak evlendiği Hilda Kohlschmidt'in ikinci oğlu Teoman Duralı, 7 Şubat 1947'de Zonguldak'ın Kozluk ilçesinde dünyaya geldi.

Duralı, ilköğrenimini Zonguldak'ta, orta öğrenimini ise TED Ankara Kolejinde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümünü 1973'te başarıyla bitiren yazar, 1975'te mezun olduğu bölümde asistan olarak göreve başladı.

1977'de doktor, 1982'de doçent unvanını aldı

Felsefe, antropoloji ve biyoloji alanlarında yüksek öğrenimine devam eden Duralı, "Çağdaş Düşüncede Canlı Sorunu" başlıklı çalışmasıyla 1977'de doktor oldu, 1982'de ise doçent unvanını aldı.

Prof. Dr. Duralı, NATO bursuyla 1978'de Paris'te biyoteknoloji seminerlerine katıldı ve ABD'de "Kant'ın Apriori Bilgi İstidatı" konulu konferans verdi.

Biyoloji felsefesi üzerine yazdığı çeşitli tezlerle 1988'de profesör olan Duralı, Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi ve Viyana Üniversitesinde misafir öğretim üyesi sıfatıyla görev aldı.

Duralı, 1996'da İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonunun mali desteğiyle Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a araştırma gezisinde bulundu ve Kazakistan'daki Ahmet Yesevi Üniversitesinde bir süre eğitim verdi.

İstanbul Üniversitesi Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Başkanı olarak 1999'da göreve başlayan Duralı, 2000 yılında "Çağdaş Küresel Medeniyet" adlı çalışmasıyla Türkiye Yazarlar Birliği İnceleme Ödülü'ne, 2017'de "Necip Fazıl Saygı Ödülü"ne layık görüldü.

Teoman Duralı, 2009-2015 arasında Felsefe bölümünü kurduğu Kırklareli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'nde dekanlık yaptı.

Felsefe tarihi, bilim ve biyoloji felsefesi alanında çalışmalar yaptı

İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü'nde 38 yıl görev yapan Prof. Dr. Duralı bilim felsefesi, felsefe tarihi ve biyoloji felsefesi alanlarındaki çalışmalarıyla da iz bıraktı.

Duralı'nın Türkçe makaleleriyle İngilizce çevirileri, Felsefe Arkivi, Yazı, Bilim Dergisi, Türk Kültürü, Forum, 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, İlim ve Sanat, Felsefe Konuşmaları, Milli Kültür, Bilim-Felsefe-Tarih, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Yıllığı, Yeni Toplum, Turkish Daily News, Hayat Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı Bülteni, Dergah, Diplomatik, Yeni Şafak, İlahiyat Fakültesi Dergisi, NPQ Türkiye, Gerçek Hayat, İstanbul'daki Anadolu, Eğitimbilim, Altınoluk, Umran ve Kutadgubilig adlı dergi, gazete ve yıllıklarda yayımlandı.

Bir süre Kutadgu Bilig dergisinin genel yönetmenliğini de üstlenen usta kalem, TRT 2'de seyirciyle buluşan "Felsefe Söyleşileri"nde ise insan hikayelerini, kültür ve dil meseleleri üzerinden irdeledi.

Prof. Dr. Duralı, yaptığı programlarda, insanın yaşamak için ortaya koyduğu eserlerin tamamının kültür olduğunu, kültürün 3 ana dayanağının ise dil, din ve zanaat olduğunu vurgulamıştı.

Farklı kanallarda çok sayıda televizyon ve tartışma programına konuk olarak alanıyla ilgili tezlerini aktaran Duralı, tarihi ve güncel gelişmeleri değerlendirdiği konuşmalarıyla izleyicilerin beğenisini topladı.

10 dil bilen Duralı birçok üniversitede öğrenci yetiştirdi

İngilizce, Fransızca, Almanca, Latince, Yunanca, İtalyanca, Felemenkçe, İspanyolca, Rusça ve Malayca bilen Prof. Dr. Duralı, yaşamının son yıllarında İstanbul Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve İbn Haldun Üniversitesinde felsefe dersleri verdi.

Kanser tedavisi nedeniyle 2 kez ameliyat olan Duralı, 6 Aralık 2021'de İstanbul'daki evinde vefat etti. Teoman Duralı'nın naaşı Aşiyan Mezarlığı'ndaki aile kabristanına defnedildi.

Duralı'nın vefatından sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölüm Başkanı Cengiz Çakmak, "Biz alemin ölümünü hocamızla gördük. Hocamızla bir dönem kapanmadı. Hocamız bilgi ve hakikat üniversitesi idealiyle bizi yetiştirdi." demişti.

Prof. Dr. Hayati Develi de Teoman Duralı'nın yerinin zor doldurulacağının altını çizerek, "Onun yetiştirdiği kıymetli akademisyenler onun geleneğini devam ettirecek. Dile bakışımı onun Biyolojik Felsefe kitabıyla öğrendim. Her önemli felsefeci gibi dile değer veren entelektüel bir münevverdi. Türk dilini canından aziz bilir, onu korumak için her mecliste fikirlerini dile getirirdi." ifadelerini kullanmıştı.

Prof. Dr. Duralı'nın son yıllarda okuyucuyla buluşan eserlerinden bazıları şöyle:

"Çağdaş Küresel Medeniyet", "Felsefe-Bilim Nedir?", "Sorun Nedir?", "Aklın Anatomisi Salt Aklın Eleştirisinin Teşrihi", "Felsefe-Bilimin Doğuşu", "Omurgasızlaştırılmış Türklük", "Kutadgubilig Türkçenin Felsefe Sözlüğü"

Muhabir: Aişe Hümeyra Akgün