TOPKAPI SARAYI MÜZESİ'NİN, ''SIRLARLA DOLU MEKANI'' OLARAK DİKKATİ ÇEKEN ''HAREM DAİRESİ' KAPILARINI AÇTI. HAREMİN İÇİNDEN BİRÇOK SIR ÇIKTI.
HAREMDE İLK DİKKATİ ÇEKEN DUVARDAKİ CARİYELERİN YAZILARIYDI. HAREMDEKİ KIZLAR, ''AĞIZLARININ SIKI OLMASI, HAREMDEKİ HAYAT İLE İLGİLİ HİÇBİR BİLGİYİ DIŞARIYA ANLATMAMALARIYLA'' ÜN KAZANMIŞLARDI. ANCAK HAREM DUVARLARINDAKİ BAZI YAZILAR, HAREMDEKİ ÇEKİŞMELER VE BAZEN HAKSIZLIĞA UĞRAMANIN VERDİĞİ ÇARESİZLİĞİN YAZIYA DÖNÜŞMÜŞ HALİ OLARAK DİKKAT ÇEKİYOR.
DİĞERİ İSE İÇİNİ ŞÖYLE DÖKMÜŞ: 'BAĞRI YANIK DİLFERİB, ALLAH GARİP, ALLAH GARİP AMAN AMAN' YAZIDAN CARİYELERDEN BİRİNİN DİĞER HAREM SAKİNLERİ TARAFINDAN BİR ŞEY ÇALMAKLA SUÇLANDIĞI, DİĞERİNİN HAKSIZ YERE İFTİRAYA UĞRADIĞI ANLAŞILIYOR. BU YAZILARDAN CARİYELERİN OKUMA VE YAZMA BİLDİKLERİ DE ANLAŞILIYOR.
IK DİLFERİB, ALLAH GARİP, ALLAH GARİP AMAN AMAN' YAZIDAN CARİYELERDEN BİRİNİN DİĞER HAREM SAKİNLERİ TARAFINDAN BİR ŞEY ÇALMAKLA SUÇLANDIĞI, DİĞERİNİN HAKSIZ YERE İFTİRAYA UĞRADIĞI ANLAŞILIYOR. BU YAZILARDAN CARİYELERİN OKUMA VE YAZMA BİLDİKLERİ DE ANLAŞILIYOR.
HAREMDE İLK KEZ GÖRÜNTÜLENEN BİR DİĞER YER İSE 3. SELİM'İN "MEŞK ODASI"YDI... ISLAHATLARI İLE BİLİNEN, MÜZİSYEN VE ŞAİR SULTAN 3. SELİM, HAREMDE ANNESİ MİHRİŞAH SULTAN'A BİR HAS ODA İNŞA ETTİRDİ.
MİHRİŞAH SULTAN'IN OLDUKÇA İNCE VE KIVRIMLI SÜSLEMELERİ OLAN DUVARLAR VE AHŞAP DOĞRAMALARA SAHİP ODASINDA, BATILI RESSAMLARIN YAPTIĞI DUVAR RESİMLERİ DE DÖNEMİN İSTANBUL BOĞAZI'NDAN GÖRÜNÜMLERİ YANSITIYOR.
HEMEN BU ODANIN BİRKAÇ BASAMAK YUKARISINDA UD VE NEY USTASI BESTEKAR SULTAN 3. SELİM'İN MÜZİK ÇALIŞMALARINI YAPTIĞI ''MEŞK ODASI'' BULUNUYOR. BU SALONDA DA YİNE GÖRKEMLİ TÜRK ROKOKO TARZINDA MİMARİ İŞLEMELER GÖZE ÇARPIYOR.
HAREMİN EN BÜYÜK SALONU HÜNKAR SOFASI, BAYRAMLAŞMA GİBİ BÜTÜN TÖRENLERİN YAPILDIĞI YERDİ. BU TÖRENLERDE HAREM SAKİNLERİ BİR ARAYA GELİRDİ. SALONDA BİR TARAFTA PADİŞAH, DİĞER TARAFTA VALİDE SULTAN OTURUR, BAYRAM TEBRİKLERİNİ KABUL EDERDİ.
SALONUN 5 KAPISI FARKLI KİŞİLERİN GİRMESİ İÇİNDİ. BİRİ HÜNKARA, BİRİ VALİDE SULTANA, BİRİ GÖZDEYE VE BİRİ PADİŞAHA İLK ERKEK ÇOCUĞU VEREN HASEKİYE AYRILAN KAPILARDAN DİĞERİ SARAY SAKİNLERİNE AİTTİ.
SALONUN HEMEN ÜZERİNDE YER ALAN BALKONDA KADINLAR MÜZİK İCRA EDERDİ. BU BALKONA ÇIKAN MERDİVENLER ANA SALONDAKİ BİR AYNANIN ARKASINDA BULUNUYOR. AYNA BİR KAPI GİBİ ARALANARAK MERDİVENLERE AÇILIYOR. GİZLİ KAPININ KULLANILMASININ SEBEBİ OLARAK İSE SALONUN MİMARİ ESTETİĞİNİN BOZULMAMASI GÖSTERİLİYOR.
OSMANLI'DA SARAYDA İÇ ÖRGÜTLENME VE BURADA BULUNAN ÜNİVERSİTE SEVİYESİNDEKİ YÜKSEK OKUL OLAN ''ENDERUN''UN KARŞILIĞI OLAN HAREMDE, KADINLAR NASIL DAVRANMALARI GEREKTİĞİNİ ÖĞRENİR, ÖZELLİKLE MÜZİK KONUSUNDA EĞİTİM ALIRLARDI.
CİMİLLİ'NİN VERDİĞİ BİLGİLERE GÖRE, HAREM SANILANIN AKSİNE BİR EĞİTİM KURUMUYDU. HAREMDE YAŞAYAN KADINLAR ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA BURAYA GELİRDİ. KIRIM, RUSYA VE ÇERKEZİSTAN BAŞTA OLMAK ÜZERE BURAYA GELEN KIZLAR, SARAYDA EĞİTİM ALIR, 9 YIL HİZMETTEN SONRA ''ITIKNAME'' DENİLEN ÖZGÜRLÜK BELGELERİ İLE GÜZEL BİR ÇEYİZ ALARAK SARAYDAN AYRILABİLİRLERDİ.
BUNLARIN İÇERİSİNDE ÇOK AZ KİŞİ ''PADİŞAHIN EŞİ'' OLMA SIFATINI KAZANABİLİYORDU. ZATEN AİLE YAŞANTISI GEREĞİ BUNLARIN BÜYÜK BİR KISMI PADİŞAHI GÖREMİYOR, BİR KISMI HİZMETLİ OLARAK ÇEŞİTLİ HİZMETLERDE ÇALIŞIYORLARDI. BUNLAR SARAYA İLK GELDİKLERİNDE KENDİLERİNE FARKLI İSİMLER VERİLİYORDU.
KENDİLERİNE İSLAM GELENEĞİNDE YAŞAMANIN KURALLARI ÖĞRETİLİYOR, BUNA GÖRE KİŞİLİKLERİ VE ZARAFETLERİNE GÖRE ŞEHNAZ, GÜLNAZ, NAZGÜL VE ŞEMİNUR GİBİ GÜZEL İSİMLER VERİLİRDİ. BUNLAR ARASINDA DİKKAT ÇEKEN NAKŞİDİL SULTAN'IN İSMİ DE ''GÖNÜLLER SÜSÜ'' ANLAMINA GELİYOR.
PADİŞAHIN GÖZDESİ OLMAYANLAR İSE EVLENMEK İSTERLERSE SARAYDAKİ UYGUN KİŞİLERLE EVLENDİRİLİRLERDİ. ELLERİNE HER AY 9-30 AKÇE GİBİ BİR MAAŞ VERİLİRDİ.
''ÇOK GİZLİ BİR YER'' OLAN HAREM İÇİN TARİHÇİ TURSUN BEY, ''EĞER GÜNEŞ, FARSÇADA ALDIĞI SIFATIYLA ERKEK OLSAYDI, ONUN BİLE KESİNLİKLE İÇERİ GİRMESİNE İZİN VERİLMEZDİ'' DEMİŞTİ.
HAREMİN HAMAMLARI DA 16. YÜZYILDA OSMANLI'NIN SU VE KANALİZASYON TAHLİYE SİSTEMİ HAKKINDA BİLGİ VERİYOR. .
DAHA SONRAKİ YÜZYILLARDA BATILI MEDENİYETLERİN İNŞA ETTİĞİ SARAYLARDA KANALİZASYON SİSTEMİNE DAHİ RASTLANMAZKEN BU HAMAMLARDA DUVAR DİPLERİNDEN GEÇEN SICAK SU HEM ISINMAYI HEM DE SUYUN TAHLİYE EDİLMESİNİ SAĞLAMAK ÜZERE İNŞA EDİLDİ