Fransa'daki erken seçimlerin ilk tur sonuçları Avrupa basınında geniş yankı buldu

ANKARA (AA) - Fransa'da dün yapılan erken genel seçimin ilk turunda, aşırı sağcı Marine Le Pen liderliğindeki Ulusal Birlik (RN) partisinin yüzde 33'ten fazla oyla ilk sırayı almasının ardından seçimin sonuçları Avrupa basınında yankı buldu.

Fransız gazetesi Le Parisien, "RN iktidarın kapısında" başlığını manşete taşıdı. Seçim sonuçlarına yer verilen haberde, RN’nin ilk turda açık farkla birinci geldiği belirtilerek, 7 Temmuz'da yapılacak ikinci tur sonucunda da aşırı sağın mecliste çoğunluğu sağlayabileceği belirtildi.

L'Opinion gazetesinin "RN’nin yükselişi (Cumhurbaşkanı Emmanuel) Macron'u devirdi" başlıklı haberinde "aşırı sağın, güçlü seferberliğin damga vurduğu seçimlerin ilk turunda tarihi oy elde ettiği" yazıldı. Seçim sonuçlarının yüzdelerine yer verilen haberde, RN'nin yükselişi için "Dalga yükselir ve yoluna çıkan her şeyi alıp götürür." ifadesi kullanıldı.

La Croix gazetesi, "Seçim yapmak için bir hafta" başlığını manşete aldı. Haberde, "Seçimlerin ilk turunda birinci çıkan RN, mutlak çoğunluğu sağlamayı umuyor." ifadesini kullanarak sol cephenin örgütlenme çağrısında bulunduğu kaydedildi.

Le Monde gazetesinin haberinde seçim değerlendirmesi "Aşırı sağı iktidarın kapısına yerleştiren tarihi sonuç" yorumuyla verildi.

Sol akım Liberation gazetesi ise Jordan Bardella ve partisi RN'nin ilk turu önde bitirmesine üzerine "Şaşkınlığın ardından cephe kurmak" manşetini kapağına taşıdı. Haberde, "Parlamento seçimlerinin ilk turundan zaferle çıkan RN artık iktidarın eşiğinde. Sol ittifak direniyor. Macron yerde. Sadece cumhuriyetçi bir yaylım ateşi en kötünün yaşanmasını engelleyebilir." ifadesi kullanıldı.

İspanya

La Vanguardia gazetesi, "Fransa zaferi aşırı sağa veriyor, Macron'u cezalandırıyor" ifadesini manşetine çıkardı. "Aşırı sağın tarihi zaferi ülkeyi yönetmek için yeterli olmayabilir." değerlendirmesine yer verilen haberde, "Fransa'nın siyasi haritası büyük ölçüde değişti ve Cumhurbaşkanı Macron'un son 7 yıldır sahnedeki hakimiyetine son verdi." ifadesi kullanıldı.

Yapılan yorumda, şunlar kaydedildi:

"Aşırı sağ, dün sol koalisyona karşı açık zafer kazanarak ve Cumhurbaşkanı'nı destekleyenlerin ittifakını geride bırakarak tarihinin en iyi sonucunu elde etti. Her şeye rağmen oldukça karışık bir çoğunluk sistemi olsa da aşırı sağ ülkeyi yönetemeyebilir. Fransa, ülkeyi yönetmesine izin veren çoğunlukların olmadığı istikrarsız bir dönem yaşama riskiyle karşı karşıya. 7 Temmuz'daki ikinci tur belirleyici olacak ve hala hareketlenmelere ve sürprizlere yer var."

"Aşırı sağ parlamento seçimlerinde ilk zaferini elde etti." manşetini atan El Pais de "İnsan hakları Avrupası ve aydınlanma fikrinin beşiği olan Fransa'nın, AB'ye şüpheci bakan ve milliyetçi aşırı sağı iktidara getireceğine mi yoksa aşırı sağın bu yükselişini, sol radikalden ılımlı sağa heterojen bir koalisyonla durduracağına mı karar vermesi için bir haftası var. Aşırı sağın net zaferinden sonra Fransızların önündeki seçim bu olacak." yorumuna yer verdi.

El Mundo gazetesi ise "Aşırı sağ Macron'u sildi süpürdü ve Avrupa'yı şok etti" ifadesini manşetine taşıdı. Haberde, "Tarihte ilk kez Marine Le Pen'in aşırı sağı, parlamento seçimlerinin ilk turunu kazandıktan sonra Fransa'da önde gelen siyasi güç olarak konumlandı, iki kez kaybeden merkezci ve Avrupa yanlısı Emmanuel Macron'u geride bırakmayı başardı. Aşırı sağ Fransa'da hiç olmadığı kadar iktidara yakın." değerlendirmesine yer verildi.

Almanya

Almanya'nın yüksek tirajlı Bild gazetesi, Fransa'daki seçimleri "Sağcıların seçim zaferi. Kalıcı siyasi kriz yaklaşıyor" başlığıyla duyurdu. Fransa'da seçimin adeta bir deprem etkisi yarattığı belirtilen haberde, aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) Partisi'nin gelecek pazar yapılacak ikinci turda mutlak çoğunluğa yaklaşmasının korkuya neden olduğu değerlendirmesinde bulunuldu.

"Le Pen'in partisi iktidarın eşiğinde. Macron kampı üçüncü sırada" manşetini kullanan Welt gazetesindeki haberde ise Marine Le Pen'in RN partisinin ilk turda gösterdiği üstün performansın ardından Ulusal Mecliste mutlak çoğunluğu kazanarak iktidara gelmeyi umduğu ancak Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve sol kanadın ise 7 Temmuz'da yapılacak ikinci tur seçimlerinde ortak bir cephe oluşturarak bunu engellemeye çalışacağına işaret edildi.

Spiegel dergisi ise seçim sonuçlarının Fransa'yı tarihi bir dönüm noktasıyla karşı karşıya getirdiği yorumunda bulundu. Fransa'da aşırı sağcıların bu sefer gerçekten iktidara ulaşmaya çalıştıklarına dikkat çekilerek, Macron'un hareket alanının daraldığı ve diğer tüm partilere aşırı sağa karşı ittifak çağrısında bulunduğu belirtildi.

Süddeutsche Zeitung ise "Aşırı sağ önde. Fransa tarihi bir dönüm noktasıyla karşı karşıya" başlıklı haberinde Fransa'nın modern tarihinde hiç olmadığı kadar sağa kaydığı ve cumhuriyetin tarihi bir dönüm noktası yaşandığına yer verildi. Haberde seçime katılım oranının geçen seçimlere göre düşüş göstermesinin de seçmenin bir mesajı olarak yorumlandı.

Parlamentoda mutlak çoğunluğa ulaşılamaması durumunda parlamentonun bloke olacağı, bunun da Fransa'yı yeni bir zorlukla karşı karşıya bırakacağı belirtilerek ülkenin geniş ittifaklar kurmak için gereken koalisyon kültürüne sahip olmadığı vurgulandı.

Cumhurbaşkanı Macron'un bir yıl daha parlamentoyu feshedemeyeceği ve daha önce hiçbir koşulda istifa etmeyeceğini söylediği hatırlatılarak, "Ancak belki de siyasi baskı kısa süre sonra çok büyük hale gelecek ve onu buna zorlayacaktır." yorumu yapıldı.

İngiltere

İngiliz Sky News, Le Pen'in ilk tur zaferine ilişkin haberinde, "Fransa yeni siyasi gerçekliğe hazırlanıyor." başlığını kullandı. Sky News, aşırı sağcı RN'nin başbakan adayı 28 yaşındaki Jordan Bardella hakkında ise "Le Pen’in dahi çocuğu." ifadesini kullandı.

BBC ise Fransa'da aşırı sağın seçimi önde götürdüğüne ve Mecliste çoğunluk aradığına işaret etti. BBC'nin analizinde, "Fransa’da aşırı sağ artık baskın bir siyasi güç. RN, başka bir zafer daha kazandı ve Fransa'yı kendi politikalarıyla yönetme yolunda." değerlendirmesi yer aldı.

The Guardian ise "Le Pen'in aşırı sağcı, göçmen karşıtı partisi Fransız parlamentosunun en büyük siyasi gücü olmak üzere." ifadeleriyle gelişmeleri okuyucularına duyurdu. Haberde, ilk tur sonuçlarının bile tarihi bir gelişme olduğuna yer verilirken, gelecek hafta yapılacak ikinci turdan benzer sonucun çıkmasıyla tarihte ilk kez Fransa'da sandıktan aşırı sağın çıkacağı vurgulandı.

The Telegraph yazarı Kamal Ahmed ise Fransa seçiminin İngiltere'ye etkisini değerlendirdi. Ahmed, aşırı sağın zaferinin İngiltere'de de aşırı sağcı partilere yarayabileceği uyarısında bulunarak, "İşçi Partisinin aldığı destek geniş ancak sığ. (Aşırı sağcı) Nigel Farage'ın Reform UK Partisi önüne çıkacak şansı değerlendirmeyi bekleyecek." yorumunu yaptı.

Yunanistan

Yunanistan'ın Ta Nea gazetesi "Aman Tanrım!" anlamına gelen Fransızca "Oh Mon Dieu!" manşetini attı. Gazete, Fransa'daki seçimlerde aşırı sağın "tüm duvarları yıktığını" yazdı. Gazetenin analizinde aşırı sağcı Marine Le Pen'in, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'den daha "tehlikeli" olduğu yorumu yapılarak, "Ancak Fransa demokrasisi ve Avrupa korkmayacak kadar güçlüdür." ifadesi kullanıldı.

Analizde "aşırı sağa oy verenler, özellikle genç nesiller bu seçimi radikal bir seçim olarak görmüyor. Aşırı sağ, onların günlük yaşamına dokunduğu için bunu çok doğal bir gelişme olarak görüyorlar." yorumu yer aldı.

Gençlerin ebeveynlerinin aksine antifaşist hatıralarla büyümediğine dikkat çekilen analizde, faşizmin gençler için geçmişe ait bir kavram olduğu ifade edildi.

EFSYN gazetesi ise "Aşırı sağa karşı demokrasi cephesi" ifadesini manşetine taşıdı. Gazete ikinci turda Le Pen karşıtlarının Macron'a destek vererek tek cephede birleşip birleşmeyeceğinin seçim sonucunda belirleyici olacağı değerlendirmesini yaptı. Aşırı sağın seçimlerde elde ettiği birinciliğin Fransa'nın geleceği için bir kaygı unsuru olduğunun altı çizilen haberde, bu durumun can sıkıcı bir gelişme olduğu ancak kesinlikle sürpriz olmadığı ifade edildi.

İtalya

İtalyan basınının yüksek tirajlı gazetelerinden Corriere della Sera, "Fransa'da sağın ilerleyişi" manşetini atarken RN lideri Le Pen'in mutlak çoğunluğu hedeflediği, buna karşın Macron'un ise "cumhuriyetçi blok" çağrısı yaptığı yazıldı. "Le Pencilerin net bir zafer kazandığı" belirtilen haberde, şu anki sonuçlarla aşırı sağın 577 sandalyeli parlamentoda mutlak çoğunluk sayısı olan 289'un altında kaldığına dikkat çekildi.

Gazetenin bir başka haberinde, Le Pen'i kutlayan ilk İtalyan siyasetçinin sağ koalisyon iktidarının küçük ortaklarından Lig Partisi'nin lideri ve aynı zamanda Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini olduğu belirtildi. Salvini, Avrupa'daki ortağı Le Pen'i hemen tebrik ederken, Başbakan Giorgia Meloni ve iktidarın büyük ortağı İtalya’nın Kardeşleri’nin (FdI) Fransa'daki seçimlere "ihtiyatlı bir çizgide yaklaştığı" kaydedildi.

La Repubblica da Fransa’daki seçimleri "Le Pen kazanıyor, Fransa bölündü" manşetiyle okuyucularına aktardı. Haberde, Le Pen'in zaferi gördüğü, buna karşın Macron ve solun ikinci tur için ittifak yapmaya hazırlandığı belirtilerek, "Fransa'da aşırı sağ iktidara gelmenin eşiğinde. Ülkeyi fethetmeye daha önce hiç olmadığı kadar yakın." ifadesi kullanıldı.

La Stampa gazetesinin "Fransa'da ilk tur Le Pen'in" başlığıyla verdiği haberinde, aşırı sağın oy oranının parlamentoda mutlak çoğunluk için yeterli olmadığı, sol ve merkezde yer alanların ikinci turda ittifak yapmaya hazırlandığına dikkat çekildi.

Gazetenin analizinde de "Macron oynadığı kumarı kaybetti. Cumhuriyetçi blok neredeyse imkansız. Cumhurbaşkanı Macron, durum bazlı ittifakları değerlendirecek ancak Le Pen karşıtı blok kırılgan." denildi.

İtalyan kamu yayıncısı RAI'nin haber kanalı Rainews24 ise "Aşırı sağ 5. Cumhuriyet tarihinde ilk kez iktidara gelebilir." ifadesini kullandı.

İtalyan ANSA ajansı da "Le Pen, yüzde 34'e uçuyor. Macron'dan 'cumhuriyetçi blok' çağrısı" başlıklı haberinde, "Net zafer. Marine Le Pen ve partisi RN parlamento seçimlerinin ilk turuna yüzde 33-34 ile hakim oldu." değerlendirmesi yer aldı.

Belçika

Ülkenin en yüksek tirajlı Fransızca yayın yapan gazetesi Le Soir, seçim sonuçlarını "Aşırı sağ iktidarın eşiğinde" manşetiyle duyurdu. Aşırı sağcı RN'nin oylarında seçimlerin ilk turunda "tarihi bir artış" olduğu vurgulanırken, gelecek pazar günü yapılacak ikinci turda mutlak çoğunluğa yaklaşma noktasına geldiği ifade edildi. Seçim sonuçlarının solda birlik eğilimini teşvik edeceği ancak bunun uzun süreli olmayacağı yorumu yapıldı.

Kamu kuruluşu RTBF de "Fransız basını Macron için bir felaketten söz ediyor, RN mutlak çoğunluk umuyor" manşetini kullandı. RN'nin zaferiyle gelecek pazar Fransa'da İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez aşırı sağın iktidara gelebileceği kaydedildi.

Flamanca yayımlanan De Morgen gazetesi de seçimin sonucunu "İkinci tur tarihi önemde olacak: Fransa parlamento seçimlerinin ilk turunu aşırı sağ kazandı" diye duyurdu. Seçimlerin tek gündeminin aşırı sağın iktidara gelip gelmeyeceği olduğu belirtilen haberde, "Emmanuel Macron, Marine Le Pen'in aşırı sağcı RN'sini 3 kez yenilmesinin ardından iktidara getiren başkan mı olacak?" sorusu yöneltildi.

Acil bir durum yaşandığı algısının, seçime katılım oranını artırdığı, onlarca yıldır kayda değer bir çekimserlik yaşanırken seçmenlerin bu kez kitlesel bir katılım gösterdiği tespiti paylaşıldı.

Flamanca yayın yapan devlet televizyonu VRT de "Beklendiği gibi Fransa parlamento seçimlerinin ilk turunu radikal sağ kazandı" manşetini kullandı. Marine Le Pen ve Jordan Bardella'dan oluşan radikal sağcı RN'nin yüzde 33,2'lik zaferini parlamentoda sandalyelere dönüştürmeyi başarıp başaramayacağının 7 Temmuz'daki turda anlaşılacağı ifade edildi. Seçmenin üçte ikisinin sandığa gitmesinin Fransa için büyük bir oran olduğuna dikkat çekildi.

İsviçre

İsviçre'de ulusal çapta yayımlanan tek gazete Blick, Fransa'da erken genel seçimlerin ilk tur sonuçlarını "Le Pen'in sağcı milliyetçileri önde" başlığıyla duyurdu. Haberde, "Fransa, en azından ilk turda yeni bir parlamento seçti. Seçim çağrısı Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından yapıldı. Bunun uzun vadede kendisi için bir avantaj olacağını hesapladı. Muhtemelen yanıldı." denildi. Başta başkent Paris olmak üzere Fransa'nın birçok şehrinde Le Pen ve Fransız seçmenlerin aşırı sağa yönelmesine karşı gösteri düzenlendiği de belirtildi.

Ülkede Almanca yayın yapan SRF televizyonu, haberi "Fransa'da ilk tur oylamanın ardından sağcı milliyetçiler önde" başlığıyla duyurdu. Haberde, Fransa'daki erken seçim "tarihi" olarak yorumlanarak, "Seçimden sonra temelde farklı siyasi aktörlerin bir araya gelerek bir hükümet ittifakı oluşturması şu anda öngörülebilir bir durum değil. Fransa, Ulusal Meclis'te net bir çoğunluk olmazsa çıkmazla karşı karşıya kalacak." değerlendirmesi yapıldı.

İsviçre kamu yayın kuruluşu RSI ise seçim sonuçlarına ilişkin haberini "Fransa'da kritik hafta" manşetiyle sundu. Aşırı sağın erken seçimlerdeki zaferinin teyit edildiği vurgulanan haberde, 7 Temmuz'daki ikinci turda parlamentodaki çoğunluğun netleşeceği hatırlatıldı.

Haberde, "Macron, Avrupa Parlamentosu seçimlerindeki yenilgisinin ardından parlamentoyu feshederek giriştiği siyasi kumarı kaybetti. Dün parlamento seçimlerinde yaşananlardan daha da acı verici. Fransız basını yorumlarında 'felaketten' bahsetmekten çekinmiyor. Aşırı sağ, 1997'den bu yana görülmeyen yüksek katılım sayesinde 2022 seçimlerinin neredeyse üç katı oranında oy aldı." denildi.

Muhabir: Şilan Turp,Şenhan Bolelli,Selen Valente Rasquinho,Cüneyt Karadağ,Derya Gülnaz Özcan,Barış Seçkin,Muhammet İkbal Arslan,Behlül Çetinkaya