İSTANBUL (AA) - ABD'de açıklanan enflasyonun yıllık bazda beklentilerin üzerinde gelmesi, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) yılın geri kalanında bir kez daha faiz artışına gitme ihtimalini nispeten artırdı.
Dün açıklanan verilere göre, ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ağustosta aylık bazda yüzde 0,6 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda ise yüzde 3,7 ile piyasa beklentilerinin üzerinde arttı.
Aylık bazda piyasa beklentilerine paralel artış gösteren TÜFE, Haziran 2022'den bu yana en büyük yükselişi kaydetti.
Aynı dönemde enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 4,3 arttı. Söz konusu dönemde çekirdek enflasyon, yıllık bazda Eylül 2021'den bu yana en düşük seviyesini kaydetti.
Çekirdek enflasyon, aylık bazda piyasa beklentilerinin üzerinde gelirken, yıllık bazda piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti.
Analistler, enflasyonun kısmen de olsa beklentilerin üzerine çıkmasının Banka'nın kasım veya aralık toplantısında bir faiz artışına daha gitme ihtimalini artırdığını söyledi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in eylül toplantısında politika faizini yüzde 5,25-5,50'de sabit bırakacağına kesin gözüyle bakıldığını aktaran analistler, Banka'nın kasım veya aralık toplantısında faizi 25 baz puan artırma ihtimalinin yüzde 42'ye çıktığını dile getirdi.
Öte yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonomiye ilişkin büyüme beklentisini bu yıl için yüzde 2,4'ten yüzde 2,5'e çıkarırken, gelecek yıl için yüzde 2,1'den yüzde 1,9'a düşürdü.
Fitch, Küresel Ekonomik Görünüm Raporu'nun eylül sayısını "Çin Endişeleri Artıyor" başlığıyla yayımladı.
Uluslararası Para Fonu ise (IMF) küresel borcun, geçen yıl Kovid-19 salgını öncesi seviyelerinin önemli ölçüde üzerinde kaldığını belirterek, uzun süreli yükseliş trendine geri dönebileceğini bildirdi. Açıklamada, küresel borcun 235 trilyon dolar ile 2021'deki seviyesinin 200 milyar dolar üzerinde gerçekleştiği kaydedildi.
Kripto para piyasalarına bakıldığında, bir süre önce iflas eden kripto para borsası FTX'in mahkeme kararıyla kripto para varlıklarını tasfiye edebileceği duyuruldu. Böylece FTX'in haftada 100 milyon dolara kadar kripto para satmasına izin verilmiş oldu.
Enerji tarafında ise uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) dün açıkladığı ağustos ayına ilişkin küresel petrol piyasası raporuna göre, OPEC+ grubunun en büyük üreticileri Suudi Arabistan ve Rusya'nın günlük yaklaşık 1,3 milyon varil kesintiyi yıl sonuna kadar uzatacağını duyurması, piyasaları ciddi bir arz açığıyla karşı karşıya getirdi.
Rapor sonrası yükselişine bugün de devam eden Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 0,1 değer kazancıyla 91,9 dolardan işlem görürken, yükseliş eğilimini de üst üste 4. işlem gününe taşımış oldu.
Ayrıca, dün ABD'de Microsoft, Tesla, Meta ve Google gibi dev şirketlerin üst düzey yöneticilerinin de aralarında bulunduğu ülkenin en büyük 10 teknoloji şirketi liderlerinin yapay zekayla ilgili konular için Kongre’de bir araya gelmelerinin ardından ilgili şirketlerin hisse fiyatlarında yükselişler göze çarptı.
Microsoft yüzde 1,3, Tesla yüzde 1,4, Meta yüzde 1,1 ve Google yüzde 1 değer kazancıyla günü tamamladı.
Söz konusu gelişmelerin ardından New York borsasında Dow Jones endeksi yüzde 0,20 azalırken, S&P 500 endeksi yüzde 0,12 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,29 artış kaydetti. ABD'de endeks vadeli kontratlar da yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Avrupa borsalarında satıcılı bir seyir izlenirken, bugün ECB'nin faiz kararının yanı sıra karar sonrası Lagarde'ın yapacağı açıklamalar da yatırımcıların odağında bulunuyor.
Enflasyon ve resesyon ikileminin devam ettiği Avrupa'da açıklanan veriler, ekonomik aktiviteye dair olumsuz sinyaller vermeyi sürdürürken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB'nin bugün politika faizini yüzde 70 ihtimalle 25 baz puan artırması öngörülüyor.
Ayın başından bu yana Banka'nın yaklaşık yüzde 40 ihtimalle faiz artışına gideceği fiyatlanıyordu.
Analistler, ECB'nin faiz kararının ardından Lagarde'ın yapacağı açıklamalarda, Banka'nın önümüzdeki süreçte nasıl adımlar atacağına yönelik ipuçlarının aranacağını kaydetti.
Dün açıklanan verilere göre, İngiltere ekonomisi temmuzda aylık 0,5 daralarak beklentilerin altında kalırken, sanayi üretiminde de aylık yüzde 0,7 azalış kaydedildi. Aynı dönemde Avro Bölgesi'nde sanayi üretimi aylık yüzde 1,1 düşüşle tahminlerin altında kaldı.
Dün Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,39, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,42, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,02 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,36 değer kaybetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar, yeni güne ise karışık bir seyirle başladı.
Asya piyasalarında da karışık bir seyir öne çıktı. ABD enflasyon verilerinin ardından küresel piyasalarda artan oynaklık, Asya piyasalarına da taşındı.
Japonya Ekonomi Bakanı Yoshitaka Shindo, yaptığı açıklamada, "Deflasyonun sona ermesi için olumlu sinyaller ortaya çıkıyor." ifadesini kullandı. Shindo'nun "hükümetin ekonomik yönetim ve kalkınmaya yönelik tüm politikaları kullanacağını" belirtmesiyle Japonya pay piyasalarında risk iştahının arttığı görüldü.
Öte yandan, ülkede bugün açıklanan verilere göre, sanayi üretimi, temmuzda aylık bazda yüzde 1,8 azalmasına rağmen beklentilerin üzerinde kaldı.
Çin tarafında ise ekonomik aktiviteye ilişkin endişeler devam ederken, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Çin'in emlak sektörü için görünümünü "durağan"'dan "negatif"'e indirdi.
Kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,4 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,2 değer kazanırken, Hong Kong'ta Hang Seng endeksi yüzde 0,2 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 azalış kaydetti.
Yurt içinde, dün satıcılı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, yüzde 1,79 değer kaybıyla günü 8.013,89 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yüzde 0,2 artışla günü 26,9350'den kapatmasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 26,9450 seviyesinden işlem görüyor.
Öte yandan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Kur Korumalı Mevduat'ta (KKM) zorunlu karşılık oranını yükseltti. KKM zorunlu karşılık oranı vadeye göre farklılaştırılırken, KKM'nin yoğunlaştığı 6 aya kadar vadelinin zorunlu karşılık oranı 10 puan artırılarak yüzde 25'e çıkarıldı. 1 yıla kadar, 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zorunlu karşılık oranı ise yüzde 5 olarak belirlendi.
Analistler, bugün yurt içinde, özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu ve haftalık para ve banka istatistikleri, yurt dışında ise ECB faiz kararı ve Lagarde'ın açıklamalarının yanı sıra ABD'de perakende satışlar, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) haftalık işsizlik maaşı başvuruları verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.100 ve 8.200 seviyesinin direnç, 8.000 ve 7.900 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.
Muhabir: Muhammed Said Tanıl