Sohbetimize, Sadaka ile ilgili Hadis-i şeriflerle başlayalım:
1- Hadis-i şerif: ”Oruçlunun boş ve çirkin sözlerden paklanması ve yoksullara rızık olması için sadaka-i fıtır emredildi.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
2- Hadis-i şerif: “Ramazan ayında tutulan oruç, sema ile arz arasında muallak kalır, ancak sadaka-i fıtır ile huzuru ilahiyeye ref olunur.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
3- Hadis-i şerif: “Fitre ile zenginin günahlarını ve malını Mevla temizler. Fakir vermişse daha fazlasını ihsan eder.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
4- Hadis-i şerif: ”Her iyilik, bir sadakadır.” Hz. Muhammed (s.a.v)
5- Hadis-i şerif: ”Veren el alan elden üstündür.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
6- Hadis-i şerif: ”Mallarınızı zekat ile koruyun, hastalarınızı sadaka ile tedavi ediniz, belalara karşı dualarla hazırlıklı olun.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
7- Hadis-i şerif: ”Şayet iyilik yapmaya gücün yetmiyorsa, hiç olmazsa kötülük etme, kötülük etmemek de nefsin için verilmiş bir sadakadır.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
8- Hadis-i şerif: ”Güzel bir söz söylemek, sadakadır.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
9- Hadis-i şerif: ‘‘İlmi olan kimse ilminden, malı olan kimse de malından sadaka versin.” Hz. Muhammed (s.a.v.)
Sadaka-i fıtır, Ramazan ayına mahsus bayram sadakası olarak verilen mali bir ibadettir.
Fitre fakirin bir günlük yiyeceğidir. Sabah ve akşam yemeğine yetecek kadar hesaplanmalıdır.
Pakistan’nın hukukçu (din adamı) üst düzey bürokratlarından Muhammed Tagi Osmani Hoca’nın, sadaka-i fıtır sohbeti:
Oruç ibadetinin insan manevi ve sağlığı üzerindeki etkilerini, siz değerli okuyucularımızla paylaşmıştık. Bu sohbetimizde de Ramazan ayında sosyal adalet ve sadaka-i fıtır konusunu sizlerle paylaşacağız:
”Tok acın halinden anlamaz” şeklindeki atasözüne önem vermiştir. Şöyle ki: Oruç tutan ile perhiz yapmakta olan insanlar arasında çok fark vardır. Çünkü perhiz, kontrollü lif oranı yüksek ve düşük kalorili yiyecekler içindir. Örneğin: Börek ve benzeri yiyeceklere perhiz olan kimse, yerine lif içeren sebze ve meyve tüketerek karnını doyurabilir. Perhiz yapanlar, açlığı ve gelecekte getireceği felaketleri düşünmez. Sindirim organları dinlenmediği için açlık sancısı çekmez. Halbuki oruç, belirli bir sure içinde hiçbir şey yemeden içmeden durmak, yani açlığın ne olduğunu tam manası ile idrak etmek demektir. Elbette böyle bir insan, çevresinde bulunan ihtiyaç sahibi fakir fukarayı düşünür onlara tasarrufunda olan maddi imkanları ile yardım elini uzatır. İftar sofrasındaki zenginliğin bir tanesine bile sahip olamayan başka insanları düşündükçe, merhamet ve vicdan duyguları canlanır. Mübarek Ramazan ayında en cimri insanların bile elleriyle cepleri arasındaki mesafe kısalır, her fakirin tenceresi kaynar. Bunun içindir ki, özellikle Türk İslam kültüründe ”Ramazan bereket ayıdır” denilmiştir.
Sadakat ve samimiyetle Müslümanım diyebiliyorsak, şeytan kalplerine girerek oruç tutmayanlar ve sağlık mazeretleri münasebetiyle tutamayanlar için, bir takım kefaret cezaları getirmiştir. Bu da boşuna değildir. Tembellik, cimrilik, gençlik, şımarıklık ve benzeri sebeplerden bilerek oruç yiyenlere 60 fakir fukarayı doyurması veya onlara nakit para yardımında bulunması için gösterilen yol da, başlı başına bir yardım kurumudur.
Bir insanın diğerinin kölesi olması, insanlık şeref ve haysiyetini zedeleyici kırıcı bir olaydır. Köleliğin tarih boyunca insanlığı nasıl alçalttığını biliyoruz.
SOSYAL ADALET VE SADAKA-İ FITIR:
Sadaka-i fıtır Ramazan’nın birinci gününden başlayarak bayram namazından öncesine kadar verilebilen bir sadakadır. Türk İslam kültür geleneklerine göre bayrama yakın verilir ki, fakirler de çevresi gibi bayram ihtiyaçlarını kısmen de olsa karşılayıp, eda etsinler. Ramazan ayında yaptığımız yardımları fitre ile zekat ibadeti arasında bazı farklılıklar vardır. İkisini de zengin olanların vereceği mali bir ibadettir. Her zekat veren fitre de verecektir. Fıtır sadakasında: mali varlığınızda çoğalma şartı yoktur. Mesela bir müslüman’ın oturduğu evden fazla başka bir evi varsa fitre vermesi gerekir. Çünkü o, ihtiyacından fazla olarak servete sahip bulunmaktadır.
FITIR SADAKASINI NASIL VERECEĞİZ?
İhtiyaç sahibi fakirlere vereceğiniz fıtır sadakası olduğunu söylemek gerekmez. Söylememek Müslümanın izzet ve şerefini korumak yönünden daha uygun olur. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde; ”Bu gibi bayram günlerinde şu zavallı muhtaçları dilenmekten müstağni bırakınız.” buyurmaktadır. Sadaka-i fıtır’ en önemli tarafı: İnsanların açlık münasebetiyle haram olan faaliyetlerden korumaktır.
NOT: Sadaka-i fıtır verirken, çocuklara bayramlık hediyemdir, demek daha mantıklı ve sevaptır. Kesinlikle sadaka-i fıtırdır denilmemelidir.
Mübarek Ramazan mevsimi hürmetine Vatan şehitlerini, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal ATATÜRK’ü ve muhterem okuyucularımızın, hakkın rahmetine kavuşmuş yakınlarını da Rahmetle, Gazileri Minnetle Anıyor. Hastalara şifa-i Şerifler dileriz.
Allah’ın, Selamı, Bereketi ve huzuru üzerinize Olsun.
Cenab-ı Allah, mübarek Ramazan ayında vereceğiniz zekat ve sadaka-i fıtırları kabul etsin,
Kaynakça: Hadis-i şerifler:
Diyanet işleri başkanlığı yayınları 1981 Yayın No: 207.
Muhammed Tagi Osmani 1989 Pakistan.
Tarihi sözler. Murat Ertan.
Mir Hamza Kişioğlu tanrıya giden yollar 1965.
Numan Aladağ’ın, yurtdışı gezi notları.