Temmuz ayı bütçe uygulama sonuçları açıklandı

ANKARA (AA) - Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe gelirleri temmuzda 730 milyar 930 milyon lira, giderleri 827 milyar 706 milyon lira oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,9 artarak 730 milyar 930 milyon liraya, bütçe giderleri de yüzde 81,6 artışla 827 milyar 706 milyon liraya ulaştı.

Ocak-temmuz döneminde de bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 91,3 yükselerek 4 trilyon 562 milyar 295 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 91,8 artarak 5 trilyon 406 milyar 254 milyon lira oldu.

Merkezi yönetim bütçesi temmuzda 96 milyar 776 milyon lira, ocak-temmuz döneminde ise 843 milyar 960 milyon lira açık verdi.

Merkezi yönetim bütçe giderleri Temmuz 2023'te 455 milyar 840 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 81,6 artışla 827 milyar 706 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 7,5'i kullanılmış oldu.

Faiz dışı fazla, geçen yıl temmuzda 86 milyar 281 milyon lira iken bu yılın aynı ayında 4 milyar 238 milyon lira açık gerçekleşti.

Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 75,8 artarak 735 milyar 167 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı ise 2023'ün aynı ayında yüzde 8,5 iken geçen ay yüzde 7,5 olarak hesaplandı.

Temmuzda personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 76,2 artarak 246 milyar 386 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 9,6'sı kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, temmuzda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 68 artışla 29 milyar 180 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 9,3'ü kullanılmış oldu.

Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si harcandı. Temmuzda yüzde 115,7 artışla 58 milyar 855 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler temmuzda, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 54,9 artarak 276 milyar 830 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 6,5'i kullanıldı.

Temmuzda 85 milyar 160 milyon lira sermaye gideri gerçekleşirken sermaye transferi 2 milyar 639 milyon lira olarak hesaplandı. Borç verme giderleri ise 36 milyar 117 milyon lirayı buldu.

Faiz giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 145,4 artışla 92 milyar 539 milyon liraya ulaştı.

Bütçe gelirleri

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın temmuz ayında 504 milyar 413 milyon lira iken geçen ay yüzde 44,9 artarak 730 milyar 930 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin temmuz ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 10,2 iken geçen ay yüzde 8,7 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay Temmuz 2023'e göre yüzde 35,8 artarak 611 milyar 741 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise 2023'te yüzde 10,5 iken geçen ay yüzde 8,3 olarak hesaplandı.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 108,9 artışla 98 milyar 898 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 17 milyar 372 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 2 milyar 919 milyon lira olarak kaydedildi.

Vergi türleri itibarıyla temmuzda geçen yılın aynı ayına göre gelir vergisi yüzde 114,9, özel tüketim vergisi yüzde 61,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 104,9, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 26,1, damga vergisi yüzde 55,9, harçlar yüzde 18,5, diğer vergiler tahsilatı yüzde 52,4 artarken kurumlar vergisi yüzde 33,6, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 27,4 azaldı.

Ocak-temmuz dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçe giderleri, Ocak-Temmuz 2023 döneminde 2 trilyon 819 milyar 416 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 91,8 artışla 5 trilyon 406 milyar 254 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2024'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 48,8'i kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri, ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 89,1 artarak 4 trilyon 739 milyar 292 milyon liraya çıktı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 48,2 olarak hesaplandı.

Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 119,7 artışla 1 trilyon 531 milyar 806 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 60'ı kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 82,1 artarak 187 milyar 972 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 60,2'si harcandı.

Ocak-temmuz döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 48,6'sı kullanıldı. Bu dönemde, yüzde 72,7 yükselişle 330 milyar 643 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler yüzde 71,9 artarak 2 trilyon 105 milyar 829 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 49,4'ü harcandı.

Söz konusu dönemde 372 milyar 670 milyon lira sermaye gideri, 30 milyar 881 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 179 milyar 491 milyon lira olarak hesaplandı.

Faiz giderleri yüzde 113,1 artarak 666 milyar 962 milyon lirayı buldu.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-temmuz döneminde 2 trilyon 384 milyar 763 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 91,3 artışla 4 trilyon 562 milyar 295 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-temmuz dönemi gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 48,4 iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 54,1'e yükseldi.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın ocak-temmuz dönemine göre yüzde 86,4 artarak 3 trilyon 825 milyar 106 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 51,6 olarak kayıtlara geçti.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 123,7 artarak 610 milyar 745 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 98 milyar 48 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 28 milyar 396 milyon lira olarak hesaplandı.

Vergi türleri itibarıyla ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 124,2, kurumlar vergisi yüzde 53,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 119,9, özel tüketim vergisi yüzde 81,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 181,4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 65,4, damga vergisi yüzde 80, harçlar yüzde 54 ve diğer vergi gelirleri yüzde 69,1 arttı.

Muhabir: Hülya Ömür Uylaş,Serhat Tutak